İnşaat sektörü, çok çeşitli mal ve hizmet üretimi ile doğrudan ilişkisi ve yoğun işgücü kullanımı nedeniyle ekonomik yapı içerisinde ayrı bir yeri bulunmaktadır. Kendisine bağlı 200’den fazla alt sektörün ürettiği mal ve hizmete talep yaratan konumda olup, ekonominin lokomotifi durumundadır. İnşaat sektörünün GSMH içerisindeki doğrudan payı %6 civarında olup, Türk inşaat sektörünün dünya inşaat sektörü içerisindeki payı %3’tür.

 

İnşaat sektörü, çalışma şartları bakımından en riskli sektör olmakla beraber, iş kazaları sonucunda meydana gelen ölümlerin sayısı bakımından ilk sırada yer almaktadır. Tüm iş kazalarının yaklaşık %14’ü inşaat sektöründe meydana gelmektedir. İş kazası sonucu meydana gelen ölümlerin yaklaşık %35’i yine inşaat sektöründe görülmektedir. ILO verilerine göre, gelişmekte olan ülkelerde iş kazaları ve meslek hastalıklarının maliyetleri gayri safi yurtiçi hasılanın %4’üne tekabül etmektedir. İş kazaları sonucu ortaya çıkan maddi kayıpların, bu kazaları önlemek için yapılacak harcamaların 5 katı civarında olduğu öngörülmektedir.

 

İnşaat işlerinde iş kazalarının bu denli çok olmasının altında yatan nedenler aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

 

- Yapılan işlerin geçici ve süreli olması

- İmalat çeşitliliğinin çok fazla olması

- Çalışan sirkülasyonunun fazla olması

- İşlerin farklı ekiplerce ve eş zamanlı olarak yapılması

- Tehlike kaynaklarının etkileşim içerisinde olması

- Asıl işveren – alt işveren ilişkisinin muvazaalı kurgulanması

- Sektörde çalışanların eğitim seviyesinin düşük olması

- Üretimin genelde yinelenemez nitelikte olması

- Risklerin sürekli olarak değişiklik göstermesi

- Günlük çalışma sürelerinin uzun olması veya çalışma saatlerinin düzensizliği

- Üretim şeklinin ve kullanılan malzemelerin çok çeşitli olması

- Çalışma alanlarının genellikle geniş ve dağınık olması

- Çalışmaların genelde açık havada gerçekleşmesi

 

İnşaat sektöründe iş kazalarının ve işe ilgili hastalıklarının azaltılması için projelerde iş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin kurulması şarttır. İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi denilince öncelikle akla Mart 2018’de yayımlanmış olan ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi gelmektedir. ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, kuruluşların çalışma ortamındaki risklerin önlenmesi veya azaltılması, daha güvenli ve sağlıklı çalışma koşulları yaratmaları ve iş kazaları ile meslek hastalıklarının azaltılması ile gelebilecek mali ve idari yüklerin azaltılması konusunda bir yönetim sistemi kurmalarına yardımcı olmaktadır.

 

Diğer yönetim sistemlerinde de olduğu gibi ISO 45001 standardı da sistematik yaklaşım olarak Planla – Uygula – Kontrol Et – Önlem Al (PUKÖ) döngüsüne dayanmaktadır. Peki inşaatlarda İSG yönetim sisteminde bu döngü nasıl kurulmalıdır:

 

1. Planlama

 

Planlama fazı inşaat projesi başlamadan önce iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili risklerin ve fırsatların belirlenmesi, süreçlerin tanımlanması ve uygulama aşamasında gerçekleştirilecek faaliyetlerin ve organizasyonun belirlenebilmesi aşamasıdır. Planlama aşamasında gerçekleştirilecek faaliyetler:

 

- Sağlık ve güvenlik planının hazırlanması

- Acil durum planlaması

- Eğitim planlaması

- İSG organizasyon yapısının ve İSG profesyonellerinin niteliklerinin belirlenmesi

- Alt yüklenici ve çalışan İSG sözleşmelerinin hazırlanması

- İSG bütçesinin oluşturulması

- Risklerin değerlendirilmesi ve alınacak tedbirlere karar verilmesi

- Güvenlik talimatlarının hazırlanması

- Kişisel koruyucu donanım ve ekipmanların standartlarının belirlenmesi

- Yasal mevzuat ve diğer şartların belirlenmesi

- Sosyal tesisler, dinlenme ve barınma yerleri standartlarının belirlenmesi

 

2. Uygula

 

Süreçlerin planlandığı şekilde uygulanması aşamasıdır. Uygulama aşamasında gerçekleştirilecek faaliyetler:

 

- Çalışan eğitimlerinin gerçekleştirilmesi

- İSG toplantılarının gerçekleştirilmesi

- Çalışanların sağlık gözetimlerinin yapılması

- Gerekli dokümantasyonun ve evrakların hazırlanması

- Acil durum planında belirtilen tatbikatların yapılması

- İş izin sisteminin uygulanması

- Güvenli saha çalışma uygulamalarının gerçekleştirilmesi;

     - Yüksekte çalışmalarda güvenlik önlemleri

     - Elektrik güvenliği önlemleri

     - Kazı çalışmaları önlemleri

     - İskele güvenliği önlemleri

     - Kalıp yapım&söküm güvenlik önlemleri

     - Yangın güvenliği önlemleri

     - Kimyasal güvenliği önlemleri

     - İş ekipmanları güvenlik önlemleri

     - Kaldırma operasyonları güvenlik önlemleri

 

3. Kontrol et

 

Kontrol aşaması, uygulama aşamasında gerçekleştirilen faaliyetlerin planlama aşamasında belirtilen faaliyetler ile uyumlu olup olmadığının denetlenmesidir. Kontrol aşamasında gerçekleştirilecek faaliyetler:

 

- Elektrikli ekipman, pano ve tesisat kontrolleri

- Topraklama kontrolleri

- Kaldırma ekipmanı ve donanımlarının kontrolleri

- İş ekipmanlarının periyodik kontrolleri

- Yangın söndürme sistemlerinin kontrolleri

- Periyodik sağlık tetkikleri

- Eğitim ölçme ve değerlendirmesi

- Yasal mevzuata ve diğer şartlara uyumun değerlendirilmesi

- Kaza ve olayların araştırılması

- Saha denetimlerinin gerçekleştirilmesi

- Kişisel koruyucu donanımların kontrolleri

- İSG gözden geçirme toplantılarının yapılması

 

4. Önlem al

 

“Önlem al” aşaması, amaçlanan sonuçlara ulaşmak için İSG performansını sürekli geliştirmek adına faaliyetlerin gerçekleştirildiği adımdır. Kontrol aşamasında tespit edilen tüm uygunsuzluklar ile ilgili düzeltici faaliyetlerin alınması ve bu faaliyetlerin etkinliğinin izlenmesi sağlanmaktadır.

 

İnşaat projelerinde İSG yönetim sisteminin kurulması ve etkin bir şekilde işletilmesi öncelikle üst yönetimin taahhüdü, liderliği ve her seviyeden çalışanın katılımına bağlı olacaktır. KARMA İş Sağlığı Güvenliği olarak, inşaat projelerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinin kurulması, işletilmesi, denetlenmesi, performansının izlenmesi, çalışan eğitimlerinin verilmesi, teşvik ve motivasyon sistemlerinin geliştirilmesi gibi PUKÖ döngüsünün her kademesinde sizlere destek olmaktan mutluluk duyarız.

 

Yönetim sistemleri danışmanlık hizmetlerimiz ile ilgili detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.